Termik Santraller için Özel Olarak Tasarlanan Tandem Damperler

Termik Santraller için Özel Olarak Tasarlanan Tandem Damperler

Termik santrallerde ısı enerjisi üretilmesi için fosil kökenli yakıtların yakılması işlemi sonucu ortaya çıkan gazlar (SO2, NOx) havaya salınması durumunda birçok çevresel problemi de beraberinde getirmektedir. Kullanılan yakıta bağlı olarak değişen oranlarda çıkan gaz ve partikül maddeler uzun zaman boyunca havada asılı kalmaları nedeniyle bronşit, amfizeme, damar hastalıkları gibi hastalıkların yanında insan ölümlerine de sebebiyet vermektedir. Bu gazların oluşturacağı hava kirliliğinin sadece havayı soluyan canlılar değil, orman ve geniş tarım arazilerine üzerinde de olumsuz etkileri vardır. Eğer SO2 ve NOx gazları bacadan salınırsa asit yağmurlarının oluşumunda birinci derecede sorumlu olur. Çünkü kükürt ve azot oksitler, rüzgârla birlikte ortalama 2-7 gün içerisinde atmosfere ulaşır. Bu süre içinde bu kirleticiler atmosferdeki su partikülleri ve diğer bileşenlerle tepkimeye girerek Sülfürik Asit ve Nitrik Asit’i oluşturur. Atmosferde oluşan bu asitler, yağmur ve kar ile yeryüzüne ulaşır.

Bu sebeple termik santrallerde yanma sonucu oluşan zararlı gazlar çevreye salınmadan çok titiz bir şekilde filtrelenmeli ve çevre kirliliğinin önüne geçilmelidir. Bu kapsamda “FGD sistemi”, yani “kükürt giderme sistemi” geliştirilmiştir. Bu sistemde yanan gazlar filtrelerden geçirilerek zararlı gazlar ayrıştırılır ve çevre kirliliğinin önüne geçilir. Bu ayrıştırılan gazlar kimyasal reaksiyonlar ile alçıtaşı ve kireçtaşına dönüştürülerek geri kazandırılır. 

FGD sisteminde acil durum meydana gelmesi ihtimaline karşı bypass kanalı bulunmaktadır. Normal zamanda yanan gazlar tamamen FGD sisteminden geçmeli, acil durumda ise tamamı bypass kanalını kullanmalıdır. Bunu sağlamak için hızla açılıp kapanan ve sızdırmazlık özelliği gösteren damperlere ihtiyaç duyulmaktadır. Özellikle çevreye verilecek zararların önemli sonuçları düşünüldüğünde damperlerin bu sistemde kritik rolü bulunduğu görülecektir.

Termik santrallerde damperlerin bağlı olduğu kanallar örneğin 7000 mm x 7000 mm gibi devasa boyutlardadır. Ayrıca damperlerin çalışma koşulları da en az 6000 Pascal basınç altında sızdırmazlık özelliklerini sağlayacak şekildedir. Damper kanatları isteğe göre paralel ya da zıt yönlü açılacak şekilde tasarlanabilmektedir.

Damperlerin kullanılma amacı duman ya da havanın belirli yolu izlemesini sağlamaktır. Bu yüzden damperlerde sızdırmazlık en önemli kriterdir. Görece olarak daha düşük basınç ve debilerde bunu sağlamak kolay olsa da bu tarzda yüksek basınç ve yüksek debi uygulamalarında bunu sağlamak zordur.

Ayrıca kanatların içi, damperin giriş ve çıkış tarafındaki gazların basıncından daha yüksek basınca sahip hava ile doldurularak %100’lük bir sızdırmazlık sağlanır. Bilindiği üzere akışkan her zaman basıncın yüksek olduğu yerden düşük olduğu yere doğru hareket etmek istemektedir. Bu prensipten esinlenerek yapılan bu sistemde tam anlamıyla sızdırmazlık sağlanmıştır.

Kanat içerisindeki hava basıncı yüksek olduğundan damperin giriş ve çıkış tarafında bulunan gazlar kanatların arasında geçememektedir. Ayrıcı istenilmesi durumunda korozyon kötü etiklerinden korunmak amacıyla kanat içerisine doldurulan hava ısıtılır ve böylece uzun süreli kullanım ömrü sağlanmaktadır.

Kanallarda kullanılan damperlerin aynı anda birden farklı kullanım amaçları olabilmektedir. Damperlerin ilk kullanım amacı sızdırmazlık olsa da açık olduğu durumlarda da akışı kontrol etmesi istenilmektedir. Bunu sağlamak amacıyla damper kanatları iki farklı yöntem kullanılarak açılıp kapanmaktadır. Birinci durumda damper kanatları aynı yönde açılarak paralel açılır, diğer durumda ise sırayla tam ters yönde açılarak damper kanatları zıt yönde açılır.

Aironn tarafından tasarlanan damperlerde, duman damperlerinde olduğu gibi sızdırmazlık kriterine tamamen uymaktadır ve bu uygunluk sertifikalandırılmıştır. Sızdırmazlığın sağlanması için kanatların kapalı olduğu konumda aralarındaki boşluk sac plakalar ile kapatılmaktadır. Aironn sızdırmaz tandem damperler, termik santrallerde güvenle hizmet vermektedir.